Kontrast:
Kontrast:
Celem warsztatów kulturoznawczych była zatem z jednej strony penetracja terenu, ale także zapoznanie się z kontekstem historyczno-kulturowym i literackim tego regionu, oraz – ze szczególnym nasileniem – krytyczna refleksja nad specyficzną sytuacją narodowo-społeczną Górnego Śląska i nad wynikającymi z niej napięciami, trzeźwa ocena niepokojących zjawisk na obszarze zachowań społecznych, obchodzenia się ze świadectwami dziedzictwa kulturowego tej ziemi, oraz docelowo poszukiwanie punktów, w których właśnie owa różnorodność żywiołów zamieszkujących te tereny, ich przenikanie się i wzajemna, wolna od uprzedzeń recepcja zaowocowała w interesujący i cenny sposób.
Warsztaty zainicjowaliśmy pobytem w bogatym pod względem zachowanych
tu wysokiej klasy zabytków Głogówku - miasteczku zwanym potocznie "małym
Berlinem" ze względu na duży odsetek mniejszości niemieckiej wśród mieszkańców
tego miasta. Po miasteczku oprowadziła nas rodowita Głogówczanka a zarazem
absolwentka Filologii Germańskiej PWSZ w Nysie Ilona Noll oraz pani Grzegorczyk
- nauczycielka języka polskiego i przewodnik po Głogówku.
Następnym punktem programu było zwiedzenie i zapoznanie się z historią Głubczyc.
Również tutaj mogliśmy liczyć na fachową pomoc ze strony mieszkańca Głubczyc,
a naszego studenta Marka Karkoszki, który ponadto wygłosił referat poświęcony
twórczości głubczyckiego pisarza -społecznika Philo vom Walde. Ostatnim miejscem
zwiedzonym przez nas tego dnia były Łubowice – miejsce urodzenia, a przez to
również śląski "ośrodek kultu" romantycznego pisarza Jozefa von Eichendorffa.
Wizyta ta miała stać się przyczynkiem do krytycznej refleksji nad recepcją
Eichendorffa w kulturze, jako że postać właśnie tego twórcy z niespotykaną
intensywnością była i wciąż jeszcze jest w niesprawiedliwy sposób instrumentalizowana
i wykorzystywana do celów ideologicznych (w tym przypadku przez mniejszość
niemiecką). Fenomen recepcji Eichendorffa na Górnym Śląsku naświetliła nam
w swoim referacie studentka III roku Lucyna Zemelka.
Dzień zwieńczyła dyskusja na temat możliwości i sposobów obchodzenia się z "obcym" z
jednej strony, oraz przez lata "zabronionym", "amputowanym" z
drugiej, dziedzictwem kulturowym.
Drugiego dnia zwiedzaliśmy zabytki Ziemi Raciborskiej i Hulczyńskiej – mieliśmy zatem możliwość zaobserwowania, w jaki sposób nasi południowi sąsiedzi podchodzą do kwestii pielęgnacji dóbr kultury. Studentki Bohemistyki w swoich referatach nakreśliły specyfikę Kraiku Hulczyńskiego (Magda Dechnik i Maria Nowak), oraz wprowadzały nas w arkana działalności ważnych osobistości terenów przygranicznych (Urszula Kiraga skupiła się na przedstawieniu sylwetki pisarza Petera Bezruca). Tematem wieczornego seminarium literaturoznawczego przygotowanego przez prof. Jörga-Ulricha Fechnera z Bochum była poezja Eichendorffa. Dokonaliśmy wnikliwej interpretacji wiersza Der alte Garten.
Trzeci dzień poświęcony został zagadnieniom industrializacji
Górnego Śląska oraz tradycjom religijnym tej prowincji. Zwiedziliśmy zatem
tzw. czarny Śląsk: m.in. skansen górniczy „Królowa Luiza” w Zabrzu, gdzie po
podziemnych korytarzach kopalni oprowadzał nas emerytowany górnik, posługujący
się autentycznym dialektem tego terenu. Podziwialiśmy także specyficzną architekturę
miejską zagłębia przemysłowego: zarówno świecką jak i sakralną – niezwykłej
klasy kościół p.w. Św. Józefa w Zabrzu wybudowany w stylu modernistycznym.
Piotr Janek – student III roku filologii germańskiej wygłosił referat na temat
procesu industrializacji na Górnym Śląsku, a Paulina Kamińska wprowadziła nas
w życie i twórczość Hansa Nowaka, autora powieści o Hansie Goduli "Zink
wird gold".
Zwieńczeniem dnia było dotarcie do najistotniejszego na Górnym Śląsku ośrodka
kultu maryjnego – na Górę Św. Anny. Wśród trzech studenckich referatów poświęconych
fenomenowi tego miejsca, jeden traktujący o utworze Alfonsa Hayduka "Annabergsaga" przedstawiła
nyska studentka II roku Miłosława Białoskórska. W przytulnej sali Domu Pielgrzyma
na Górze Św. Anny oddaliśmy się wieczorną porą interpretacji powieści Eichendorffa
Ahnung und Gegenwart, stwierdzając jednogłośnie - powodowani uczuciem niedosytu
- iż utwór ten powinien stać się przedmiotem osobnego seminarium literaturoznawczego.
Czwartego dnia zwiedziliśmy Górę Św. Anny w świetle dziennym.
Przy czym skupiliśmy się nie tylko klasztorze, ale także na jego świeckim pendant
- amfiteatrze tzw. "Thinkstätte" (owocu nazistowskiej ideologii,
zaadaptowanym później przez ideologię komunistyczną).
Ostatnim punktem programu były istotne ośrodki kultury Śląska Opolskiego. Najwięcej
czasu poświęciliśmy przy tym na jego stolicę - Opole.
Warsztaty w terenie zostały starannie przygotowane. Składały się na nie zarówno oprowadzanie miejscowych przewodników, mieszkańców tych terenów, jak i wykłady pracowników naukowych PWSZ, U.Wr. i Uniwersytetu w Bochum.
Istotnym wkładem studentów w warsztaty były przygotowane i zaprezentowane przez nich referaty traktujące o historii i kulturze poszczególnych elementów składowych obszaru GŚ.
Kolejnym założeniem (realizowanym na etapie indywidualnych przygotowań studentów do warsztatów oraz w trakcie wieczornych seminariów literaturoznawczych – analizy tekstu) było kształcenie umiejętności studentów w zakresie metod badań literaturoznawczych.
Seminarium uzyskało dotację MENiS. Wzięli w nim udział studenci filologii germańskiej z nyskiej PWSZ, Uniwersytetu Wrocławskiego, oraz studentki bohemistyki PWSZ w Nysie.
Studenckie Koło Naukowe Germanistów
